گیربکس حلزونی

گیربکس حلزونی یا گیربکس کتابی، یکی از انواع پرکاربرد گیربکس‌ها در صنایع مختلف است. این دستگاه با استفاده از یک شافت مارپیچی (ماردون) و یک چرخ‌دنده، وظیفه کاهش دور ورودی و انتقال قدرت را برعهده دارد. طراحی خاص این گیربکس باعث شده که ورودی و خروجی آن زاویه 90 درجه داشته باشند و در صنایع حساس به فضا و نویز، گزینه‌ای ایده‌آل باشند.

توضیحات

اجزای اصلی گیربکس حلزونی

این تصویر یک گیربکس حلزونی را نشان می‌دهد که با برچسب‌گذاری مشخص شده است و اجزای داخلی آن را به وضوح به نمایش می‌گذارد. در ادامه توضیحات مربوط به اجزای مشخص‌شده آمده است:

  1. شافت ورودی (Input Shaft): شافتی است که نیرو یا حرکت از منبع قدرت به گیربکس وارد می‌شود. این بخش وظیفه انتقال نیروی اولیه را دارد.
  2. چرخ‌دنده حلزونی (Worm Gear): چرخ‌دنده‌ای با طراحی مارپیچی است که حرکت را به چرخ‌دنده حلزونی دیگر منتقل می‌کند. این بخش باعث ایجاد نسبت تبدیل بالا می‌شود.
  3. چرخ‌دنده حلزونی خروجی (Worm Wheel): این چرخ‌دنده در تماس با چرخ‌دنده حلزونی قرار دارد و حرکت و نیرو را به شافت خروجی منتقل می‌کند.
  4. شافت خروجی (Output Shaft): نیرو یا حرکت پس از عبور از گیربکس به این شافت منتقل می‌شود. این بخش نیروی خروجی را برای استفاده در کاربردهای مختلف فراهم می‌کند.
  5. بلبرینگ (Bearing): بلبرینگ‌ها وظیفه پشتیبانی از شافت‌ها را بر عهده دارند و به کاهش اصطکاک در حین چرخش کمک می‌کنند.
  6. پوسته گیربکس (Housing): پوششی است که تمامی اجزا داخلی گیربکس را در بر می‌گیرد و از آسیب‌های خارجی محافظت می‌کند.
  7. سیل‌های آب‌بند روغن (Oil Seal): این بخش مانع از نشت روغن از گیربکس شده و به حفظ روان‌کاری اجزا کمک می‌کند.
  8. فلنج نصب (Mounting Flange): این بخش امکان نصب گیربکس به سطوح مختلف یا سایر قطعات را فراهم می‌کند.

 

مشخصات فنی گیربکس حلزونی

  • نسبت تبدیل: از 1:5 تا 1:100 بسته به نیاز.
  • جنس قطعات: ماردون از فولاد و چرخ‌دنده از برنج ساخته می‌شود.
  • دور ورودی: معمولاً در بازه 1400 تا 3000 دور در دقیقه.
  • راندمان: در مقایسه با سایر گیربکس‌ها کمتر است و ممکن است افت گشتاور تا 30 درصد داشته باشد.

انواع گیربکس حلزونی

  • مکعبی (کتابی): مناسب برای اتصالات مستقیم به الکتروموتور. اغلب از جنس آلومینیوم یا چدن ساخته می‌شود.
  • گرد: دارای طراحی متفاوت اما با عملکرد مشابه.
  • NMRV، VF و MVF: هر یک برای کاربردهای خاص طراحی شده‌اند و به‌ترتیب از جنس آلومینیوم و چدن تولید می‌شوند.

کاربردهای گیربکس حلزونی

  • صنایع فولاد و ذوب آهن
  • صنایع پتروشیمی و شیمیایی
  • نوار نقاله‌ها و کانوایرها
  • دستگاه‌های میکسر و خمیرگیر
  • ماشین‌آلات بالابر ساختمانی و آسانسورها
  • صنایع کاشی و سرامیک

کاربردهای خاص

گیربکس‌های حلزونی در صنایع مختلفی استفاده می‌شوند، از جمله:

  • ماشین‌آلات ساختمانی: مانند بالابرها و جرثقیل‌ها.
  • سیستم‌های انتقال مواد: مانند نوار نقاله‌ها و کانوایرها.
  • صنایع غذایی و بسته‌بندی: برای دستگاه‌های میکسر و آسیاب.
  • صنایع کاشی و سرامیک: برای ماشین‌آلات تراش و قالب‌گیری.

مزایا و معایب گیربکس حلزونی

مزایا:

  • طراحی فشرده و کوچک: مناسب برای فضاهای محدود.
  • قابلیت قفل‌شوندگی: جلوگیری از حرکت معکوس، مناسب برای بالابرها.
  • کاهش نویز: عملکرد بی‌صدا و بدون لرزش.
  • هزینه نگهداری کم: به دلیل طراحی ساده و مقاوم.

معایب:

  • راندمان کمتر نسبت به برخی مدل‌های دیگر.
  • احتمال استهلاک بیشتر به دلیل اصطکاک بالا.
  • فضای زیاد موردنیاز برای مدل‌های بزرگ.

نکات مهم در خرید گیربکس حلزونی

برای خرید این نوع گیربکس به موارد زیر توجه کنید:

  • نوع و کاربرد: انتخاب بر اساس نیاز صنعتی.
  • توان و گشتاور: متناسب با دستگاه موردنظر.
  • برند معتبر: خرید از تولیدکنندگان معتبر جهت تضمین کیفیت.
  • شرایط محیطی: مقاومت در برابر دما و رطوبت محیط.

نکات نگهداری

  • روغن‌کاری منظم: استفاده از روغن‌های مناسب و تعویض به‌موقع آن‌ها برای افزایش عمر مفید گیربکس ضروری است.
  • بازرسی دوره‌ای: بررسی وضعیت قطعات داخلی مانند ماردون و چرخ‌دنده برای جلوگیری از خرابی‌های ناگهانی.
  • تمیزکاری: جلوگیری از تجمع گردوغبار و آلودگی روی بدنه و اجزای داخلی.

تعمیر و نگهداری

  • تعمیر قطعات: در صورت خرابی، قطعات آسیب‌دیده تعویض می‌شوند. برای گیربکس‌های ایرانی، امکان تأمین قطعات بیشتر است.
  • بازرسی دوره‌ای: بررسی وضعیت ماردون و چرخ‌دنده برای جلوگیری از خرابی ناگهانی.
  • هزینه تعمیر: برای سایزهای کوچک، تعویض مقرون‌به‌صرفه‌تر است، اما برای سایزهای بزرگ تعمیر اولویت دارد.

تفاوت با سایر گیربکس‌ها

گیربکس حلزونی با طراحی 90 درجه، ابعاد کوچک و قابلیت قفل‌شوندگی از سایر گیربکس‌ها متمایز است. این ویژگی‌ها، آن را برای کاربردهایی نظیر انتقال مواد و کارهای دقیق مناسب می‌سازد.

محصولات مرتبط